Систем на пензиското и инвалидското осигурување на Република Северна Македонија
Врз основа на уставните определби за социјално осигурување произлегуваат и правата од пензиското и инвалидското осигурување, како основни права на граѓаните.
Со Законот за пензиското и инвалидското осигурување се уредува задолжителното пензиско осигурување на работниците во работен однос и на физичките лица кои вршат дејност, основите на капитално финансирано пензиско осигурување, како и посебните услови под кои одделни категории на осигуреници ги остваруваат правата од пензиското и инвалидското осигурување.
Со пензиското и инвалидското осигурување, врз основа на начелото на социјална праведност и солидарност, се обезбедува материјална и социјална сигурност во случај на настапување на старост, инвалидност и смрт на осигуреникот, односно корисникот на пензија и на членовите на семејството на осигуреникот (во случај на смрт на осигуреникот).
Со овој закон се утврдуваат основите и условите под кои осигуреникот остварува право на инвалидска пензија.
Права кои произлегуваат од пензиското и инвалидското осигурување се:
- Право на старосна пензија;
- Право на инвалидска пензија;
- Право на професионална рехабилитација;
- Право на семејна пензија;
- Право на паричен надоместок за телесно оштетување;
- Право на најнизок износ на пензија.
Правата од пензиското и инвалидското осигурување се стекнуваат и остваруваат во зависност од должината и обемот на вложувањата на средства за пензиското и инвалидското осигурување.
Со пензиските реформи се воведува тростолбен пензиски систем.
Системот на пензиското и инвалидското осигурување е составен од:
- задолжително пензиско и инвалидско осигурување врз основа на генерациска солидарност (прв столб);
- задолжително капитално финансирано пензиско осигурување (втор столб);
- доброволно капитално финансирано пензиско осигурување (трет столб).
Правата од пензиското и инвалидското осигурување се остваруваат во Фондот за пензиско и инвалидско осигурување на Северна Македонија.
Министерството за труд и социјална политика е креатор на социјалната политика и обезбедува законитост во работењето на институциите во кои се остваруваат правата за социјално осигурување, односно пензиско и инвалидско осигурување.